Manuscript Number : GISRRJ192422
गरीबी निवारण हेतु नीतियाँ: विश्लेषणात्मक समीक्षा
Authors(1) :-डाॅ.मनमोहन प्रसाद पाण्डेय भारत एक कल्याणकारी राज्य है जो देश के सभी नागरिकों और विशेष रूप से समाज के कमजोर वर्गों के कल्याण एवं उनके सामाजिक सुरक्षा के प्रति वचनबद्ध है। भारतीय संविधान की प्रस्तावना, उनमें वर्णित राज्य के नीति निर्देशक सिद्धांत, मूलभूत अधिकार और अनुच्छेद 38-39 और 6, जनकल्याण के प्रति राज्य की वचनबद्धता निरूपित करते हैं। इन बातों को ध्यान में रखकर सरकार ने समाज के उपेक्षित और कमजोर तबकों जैसे अनुसूचित जाति/जनजातियों, अन्य पिछड़े वर्गों, अल्पसंख्यकों, विकलांगों, वृद्धों, बेघर बच्चों के कल्याण एवं उन्हें सामाजिक सुरक्षा प्रदान करने के लिए समय-समय पर विभिन्न योजनाओं को क्रियान्वित करने के लिए नीतियां बनाती रही है।
डाॅ.मनमोहन प्रसाद पाण्डेय कल्याणकारी, राज्य, देश, गरीबी, नागरिक, समाज, कमजोर, अधिकार, सिद्धान्त। 1- भारत सरकार, योजना आयोग, 1993, पृष्ठ-25। 2- भारत सरकार, आर्थिक सर्वेक्षण, 1997-98, पृष्ठ-148। 3- भारत सरकार, आर्थिक सर्वेक्षण, 1998-99, पृष्ठ-153। 4- भारत सरकार, आर्थिक सर्वेक्षण, 2000-01, पृष्ठ-203। 5- भारत सरकार, आर्थिक सर्वेक्षण, 1999-02, पृष्ठ-178। 6- भारत सरकार, योजना आयोग, प्रथम पंचवर्षीय योजना, 1951-56, पृष्ठ-598-605। 7- भारत सरकार, योजना आयोग, द्वितीय पंचवर्षीय योजना, 1956-61, पृष्ठ-551। 8- भारत सरकार, योजना आयोग, तृतीय पंचवर्षीय योजना, 1961-66, पृष्ठ-699। 9- भारत सरकार, योजना आयोग, चतुर्थ पंचवर्षीय योजना, 1969-74, पृष्ठ-403-404। 10- भारत सरकार, योजना आयोग, पांचवी पंचवर्षीय योजना, 1974-79, पृष्ठ-281। 11- भारत सरकार, योजना आयोग, छठी पंचवर्षीय योजना, 1980-85, पृष्ठ-391। 12- भारत सरकार, योजना आयोग, सातवीं पंचवर्षीय योजना, 1985-90, पृष्ठ-294-295। 13- भारत सरकार, योजना आयोग, 1993-94, पृष्ठ-155। 14- भारत सरकार, योजना आयोग, नवीं पंचवर्षीय योजना, 1997-2002, पृष्ठ-282-283। 15- भारत सरकार, योजना आयोग, दसवीं पंचवर्षीय योजना, भाग-2 पृष्ठ-299। 16- भारत सरकार, योजना आयोग, दसवीं पंचवर्षीय योजना, 2002-07, भाग-2, पृष्ठ-367। 17- भारत सन्दर्भ, भारत सरकार, सूचना प्रसारण मंत्रालय, 2006, पृष्ठ-364। 18- मार्ग निर्देशिका, उत्तर प्रदेश सरकार, खाद्य एवं रसद विभाग, 2007, पृष्ठ-44-45। 19- भारत सरकार, योजना आयोग, पहली पंचवर्षीय योजना, 1951-56, भाग-1, पृष्ठ-52। 20- भारत सरकार, योजना आयोग, दूसरी पंचवर्षीय योजना, 1956-61, भाग-1, पृष्ठ-118-119। 21- भारत सरकार, योजना आयोग, तीसरी पंचवर्षीय योजना, 1961-66, भाग-1, पृष्ठ-10-11। 22- भारत सरकार, योजना आयोग, चैथी पंचवर्षीय योजना, 1969-74, पृष्ठ-111-112। 23- भारत सरकार, योजना आयोग, पाँचवींे पंचवर्षीय योजना, 1974-79, पृष्ठ संख्या 2-3। 24- भारत सरकार, योजना आयोग, छठी पंचवर्षीय योजना, 1980-85, भाग-2, पृष्ठ-207। 25- भारत सरकार, योजना आयोग, सातवीं पंचवर्षीय योजना, 1985-90, भाग-2, पृष्ठ-112। 26- भारत सरकार, योजना आयोग, आठवीं पंचवर्षीय योजना, 1992-97, भाग-1, पृष्ठ-120। 27- भारत सरकार, योजना आयोग, नवीं पंचवर्षीय योजना, 1997-02, भाग-1, पृष्ठ-120। 28- भारत सरकार, योजना आयोग, दसवीं पंचवर्षीय योजना, 2002-07, भाग-1, पृष्ठ संख्या 1-3। 29- भारत सरकार, योजना आयोग, ग्यारहवीं पंचवर्षीय योजना, (2007-45), भाग-1 व 2 पृष्ठ-79-81। 30- भारत सरकार, योजना आयोग, प्रथम पंचवर्षीय योजना, 1951-56, भाग-2, पृष्ठ-242। 31- भारत सरकार, योजना आयोग, द्वितीय पंचवर्षीय योजना, 1956-61, भाग-2, पृष्ठ-118। 32- भारत सरकार, योजना आयोग, तीसरी पंचवर्षीय योजना, 1961-66, पृष्ठ-260, 33- भारत सरकार, योजना आयोग, चैथी पंचवर्षीय योजना, 1969-74, भाग-3, पृष्ठ-151। 34- भारत सरकार, योजना आयोग, छठी पंचवर्षीय योजना, 1980-85, भाग-2, पृष्ठ-230। 35- भारत सरकार, योजना आयोग, सातवीं पंचवर्षीय योजना, 1985-90, भाग-1, पृष्ठ-6। 36- भारत सरकार, योजना आयोग, आठवीं पंचवर्षीय योजना, 1992-97, भाग-1, पृष्ठ-45। 37- भारत सरकार, योजना आयोग, नवीं पंचवर्षीय योजना, 1997-02, भाग-1, पृष्ठ-38। 38- भारत सरकार, योजना आयोग, दसवीं पंचवर्षीय योजना, 2002-07, भाग-1, पृष्ठ-36। 39- भारत सरकार, योजना आयोग, ग्यारहवीं पंचवर्षीय योजना, 2007-2012, भाग-1, पृष्ठ-98। 40- भारत सरकार, राष्ट्रीय कृषि नीति, 2000, पृष्ठ-169। 41- भारत सरकार आर्थिक सर्वेक्षण, 2007-08, पृष्ठ-169। 42- ीजजचरूध्ध्ंहतपबनसजनतमण्नचण्दपबण्पदध्चतंअंेीण्ीजउ 43- भारत सन्दर्भ, भारत सरकार, सूचना और प्रसारण मंत्रालय 2007, पृष्ठ-386। 44- भारत सन्दर्भ, भारत सरकार, सूचना और प्रसारण मंत्रालय 2007, पृष्ठ-388। 45- भारत सन्दर्भ, भारत सरकार, सूचना और प्रसारण मंत्रालय 2007, पृष्ठ-390-91। 46- राष्ट्रीय स्वास्थ्य नीति, भारत सरकार, स्वास्थ्य एवं परिवार कल्याण मंत्रालय, 2000 पृष्ठ-46। 47- प्रगति रिपोर्ट, उत्तर प्रदेश सरकार, सूचना और प्रसारण मंत्रालय, 2006, पृष्ठ-62। 48- भारत सन्दर्भ, भारत सरकार, सूचना और प्रसारण मंत्रालय 2005-06, पृष्ठ-210-212। 49- भारत सन्दर्भ, भारत सरकार, सूचना और प्रसारण मंत्रालय 2006, पृष्ठ-220-221। 50- शिक्षा नीति, भारत सरकार, मानव संसाधन विकास मंत्रालय, 2000, पृष्ठ-182। 51- भारत सरकार, योजना आयोग, नवीं पंचवर्षीय योजना, 1997-02, पृष्ठ-180-181। Publication Details Published in : Volume 2 | Issue 2 | March-April 2019 Article Preview
भूतपूर्व शोध छात्र, वाणिज्य एवं व्यवसाय प्रशासन विभाग, इलाहाबाद विश्वविद्यालय, इलाहाबाद, उत्तर प्रदेश,भारत।
Date of Publication : 2019-04-30
License: This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Page(s) : 80-94
Manuscript Number : GISRRJ192422
Publisher : Technoscience Academy
URL : https://gisrrj.com/GISRRJ192422