Manuscript Number : GISRRJ214564
अलंकारशास्त्रीयध्वनिविमर्शः
Authors(1) :-राजश्री चट्टोपाध्याय प्राचीनकाले प्रसिद्धा आसन्निति सर्वेषामप्यालङ्कारशास्त्रविदुषां सम्मुखे प्रधानविवेच्यविषय आसीत् - काव्यस्य आत्मतत्त्वस्थानीयं किं भवति वस्तु ? इति । विषय एष एव सर्वदा सर्वथा च विवेच्य आसीत् तेषाम् काव्ये सत्सु अन्येष्वपि वस्तुषु कीदृशं वस्तु काव्ये वास्तविकं चैतन्यमुद्भावयति? किमस्ति तादृशं वस्तु यस्य उपस्थित्या अन्येषां काव्यशोभाकराणां वस्तूनामावश्यकता न भवति? अस्य प्रश्नस्योत्तरप्रदाने एव अलङ्कारशास्त्रस्य नाना सम्प्रदायानामुत्पत्तिर्जाता । केचन “अलङ्काराः एव काव्यस्य प्राणभूता” इति प्रत्यपादयन्। अन्ये केचन गुणान्काव्यात्मभूतान् मन्वते अपरे केचिद्रीतिरेव काव्यात्मा इति अकथयन्। परन्तु आचार्येणानन्दवर्धनेन सहृदयानाम् सिद्धान्तमाधारीकृत्य यत् ध्वनिरेव काव्यस्यात्मेति इति अङ्गीकृतम्। आनन्दवर्धनेन आनीतस्य सिद्धान्तितस्य च आस्वादनं कृत्वा पश्चात्काले अन्ये आलङ्कारिकाः ध्वनिसिद्धान्तममुं अङ्गीकृतवन्तः। तच्च बहुभिस्समादृतस्सन् लोकप्रियत्वम् आगतम्। अतः मया लेखेऽस्मिन् अस्याः ध्वनेः स्वरूपं, तल्लक्षणं, भेदादयः विचार्यन्ते।
राजश्री चट्टोपाध्याय प्रतीयमानार्थः, ध्वनिशब्दः, ध्वनिस्वरूपम्, ध्वन्यभाववादिनः, भाक्तवादिनः,अविवक्षितवाच्यध्वनिः, विवक्षितान्यपरवाच्यध्वनिः, असंलक्ष्यव्यंग्यम् , संलक्ष्यक्रमव्यंग्यं चेतीत्यादयः। Publication Details Published in : Volume 4 | Issue 5 | September-October 2021 Article Preview
सहकारी अध्यापिका, संस्कृतविभाग:, गुरुदासकलेजः, पश्चिमवङ्गः।‚ भारत।
Date of Publication : 2021-09-30
License: This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Page(s) : 79-87
Manuscript Number : GISRRJ214564
Publisher : Technoscience Academy
URL : https://gisrrj.com/GISRRJ214564
